1.1. Sulama Suyu Analizi İçin Örneklerin Alınması
Tarımsal faaliyetlilerde kullanılacak sulama suyunun kalitesinin bilinmesi oldukça önemlidir. İstenilen kalitede olmayan su ile yapılan yetiştiricilik sonucu hem topraklarımızda hem de bitki gelişiminde aksaklıklar ortaya çıkmaktadır. Topraklarda tuz oranın artması ve çoraklaşma olurken, bitkinin büyüme ve gelişmesinde yavaşlama ve ölümler meydana gelmektedir. Bu nedenlerden dolayı tarımda kullanılacak suyun önceden analizinin yaptırılarak kullanılması gerekmektedir. Yapılacak olan analizler doğrultusunda sulama amaçlı kullanımı uygun görülmektedir.
1.2. Sulama Suyu Örnekleri Nerelerden Alınır?
Tarımsal faaliyetlerde kullanılacak olan suyun örnekleme işlemi oldukça önemlidir. Çünkü yanlış örnekleme sonucunda hem zaman hem de işgücü ve masraf olarak karşımıza çıkabilmektedir. Tarımsal faaliyetlerde kullanılan su kaynakları akarsu (nehir, ırmak, çay, dere ve çeşme suyu), durgun su (göl ve birikinti su) ve yeraltı suları (kuyu, derin kuyu ve artezyen) olarak üçe ayrılmaktadır. Su örnekleri akarsuların durgun olmayan ve en hızlı bir şekilde akan yerinin orta kısmından alınır. Göllerde ise gölün en çok suyu olan derin kısımlarının üstünden, biraz derininden ve daha derininden olmak üzere çeşitli derinliklerinden alınır. Göle akan dere ağızlarından numune alınmaz. Tulumba ile çekilen kuyu sularından numune almak için önce tulumba 15–20 dakika boşa çalıştırılır ve sonra numune alınır. Gerekirse kuyu suyunun değişik derinliklerinden de numune alınabilir. Şebeke sularından ise, çeşme 30-60 saniye boşa akıtıldıktan sonra numune alınır. Çeşme üzerinde aparat varsa çıkarılır. Sulama suyunun kalitesin, belirlemek amacıyla alınacak su numuneleri genellikle sulanacak alana açılan kanalın baş tarafından alınmalıdır.
1.3. Sulama Suyu Örnekleri Ne Zaman ve Ne Kadar Alınır?
Sulama suyu örneklemesi en uygun bitkinin yetiştirildiği dönemde yapılan sulama mevsiminde alınmalıdır. Kimyasal analizler için 2 litre su yeterli olmaktadır.
1.4. Sulama Suyu Örnekleri Alınması ve Laboratuvara getirilmesi Nasıl Gerçekleşir?
Alınan su numuneleri, 1,5-2 litrelik cam şişe ve plastikten (polietilen) yapılmış numune kaplarına konur. Kaplar çok temiz olmasına dikkat edilir. Numune konulacak kaplar numunesi alınacak su ile 4-5 defa yıkanır. Genellikle numunenin alınması ile laboratuvarda analize başlanması arasında geçen süre azaldıkça, analiz sonuçları daha güvenilir olabilmektedir. Su numunelerinin alındıktan sonra analize alınıncaya kadar uzun süre beklemesi halinde; suda cereyan edecek kimyasal ve biyolojik faaliyetler numunenin bileşimini değiştirebilmektedir. Bu nedenle su numuneleri alınır alınmaz en kısa zamanda laboratuvara gönderilmek suretiyle analize alınmaları sağlanmalıdır.
Tablo 2. Sulama suyunda tuzluluğun değerlendirilmesi
TUZLULUK |
|||
---|---|---|---|
1 |
EC 0-250 |
T1 |
Az Tuzlu Su: Her çeşit bitki sulamasında kullanılabilir. |
2 |
250-750 |
T2 |
Orta Tuzlu Su: Tuzluluğa hassas bitkiler hariç bütün bitkilerin sulanmasında kullanılabilir. |
3 |
750-2250 |
T3 |
Yüksek Tuzlu Su: Sadece tuza dayanıklı bitkilerin sulamasında kullanılabilir. |
4 |
>2250 |
T4 |
Çok Yüksek Tuzlu Su: Normal şartlarda sulamaya uygun değildir. |
Tablo 3. Sulama suyunda alkalinitenin değerlendirilmesi
ALKALİLİK |
|||
---|---|---|---|
1 |
SAR 0-10 |
A1 |
Az Sodyumlu Su: Bütün topraklarda sulama için kullanılabilir. |
2 |
SAR 10-18 |
A2 |
Orta Sodyumlu Su Bu sular kaba bünyeli (kumlu) ve geçirgenliği iyi olan organik topraklarda kullanılabilir. |
3 |
SAR 18-26 |
A3 |
Yüksek Sodyumlu Su: Çoğu topraklardan zararlı derecede bir alkalilik vardır. |
4 |
SAR >26 |
A4 |
Çok Yüksek Sodyumlu Su: Genellikle sulamada kullanılmaz. |
Tablo 4. Sulama suyunda schofield sistemine göre sınıflama
- |
Sınıfı |
EC (µmhos/cm) |
Sülfat (me/l) |
Sodyum (%) |
Klorür (me/l) |
---|---|---|---|---|---|
1 |
Çok İyi |
<250 |
<4 |
<20 |
<4 |
2 |
İyi |
250-750 |
4-7 |
20-40 |
4-7 |
3 |
Kullanılabilir |
750-2000 |
7-12 |
40-60 |
7-12 |
4 |
Şüpheli |
2000-3000 |
12-20 |
60-80 |
12-20 |
5 |
Kullanılmaz |
>3000 |
>20 |
>80 |
>20 |
Tablo 5. Sulama sularındaki borun sınıflandırılması
Bor Sınıfı |
Hassas Bitkiler mg/l |
Yarı Hassas Bitkiler mg/l |
Dayanıklı Bitkiler mg/l |
---|---|---|---|
1. Çok İyi |
0,33' den az |
0,67' den az |
1,00' den az |
2. İyi |
0,33-0,67 |
0,67-1,33 |
1,00-2,00 |
3. Kullanılabilir |
0,67-1,00 |
1,33-2,00 |
2,00-3,00 |
4. Şüpheli |
1,00-1,25 |
2,00-2,50 |
3,00-3,75 |
5. Kullanılmaz |
1,25'den çok |
2,50' den çok |
3,75' den çok |
Tablo 1. Kurumumuzda yapılan su analizleri
Analiz |
Analiz Bedeli |
pH Tayini |
40TL/Adet |
Filtrasyon ile Askıda katı madde tayini (AKM) |
66TL/Adet |
Sertlik |
66TL/Adet |
İletkenlik |
40TL/Adet |
Tuzluluk |
53TL/Adet |
Alkalinite (CO3, HCO3) |
66TL/Adet |
Klorür |
66TL/Adet |
Sülfat |
80TL/Adet |
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) Tayini |
198 TL/Adet |
Yağ ve Gres Tayini |
198 TL/Adet |
Anyon (F, Cl, Br, NO3, SO4, PO4) |
150 TL/Adet |
Katyon (Na, K, M, Li, Ca, NH4) |
150 TL/Adet |